29 Ekim 2024 tarihinde Borsa İstanbul, BIST 100 endeksinin %0.42 yükselişle 8.945,80 puandan kapanmasıyla günü olumlu bir görünümle tamamladı. Dolar, 34.28 TL seviyesine gerilerken, gram altın ise %0.90 artışla 3.050,99 TL’ye ulaştı. En çok işlem gören hisseler arasında THYAO, EREGL ve TUPRS öne çıktı. Sektörel bazda gayrimenkul, elektrik ve kimya sektörleri yükselirken, sigorta ve gıda sektörlerinde düşüş görüldü. Dolar ve Euro da hafif değer kaybetti; ons altın ise 2.761 dolardan işlem gördü. Piyasalardaki bu değişiklikler, yatırımcıların dikkatini çekmeye devam ediyor.

**Piyasa Özeti: 28 Ekim 2024** 28 Ekim 2024 Pazartesi günü Borsa İstanbul, BIST 100 endeksinin yüzde 0.42 artışla 8.945,80 puandan kapanmasıyla günü yükselişle tamamladı. Dolar/TL, 34.29 TL’ye çıkarken, gram altın 3.022,33 TL ile yüzde 0.23 düşüş gösterdi. En çok işlem gören hisseler arasında THYAO, EREGL ve TUPRS öne çıktı. EGEEN, EUPWR ve ELITE gibi hisseler değer kazandı; GMTAS, SANFM ve PCILT ise en çok değer kaybedenler oldu. Dolar ve Euro, sırasıyla 34.29 TL ve 37.10 TL seviyelerinde işlem gördü. Ayrıca, altın fiyatları da dalgalanma göstererek gram altın 3.022,33 TL'ye geriledi. Kripto para piyasasında Bitcoin, 68.606 dolar seviyesinde işlem görmekte.

Yaşanan bilanço sezonunda yatırımcıların temkinli davranması, piyasalarda olumsuz bir hava oluşturdu. Analistler, ABD Merkez Bankası'nın para politikası belirsizlikleri ve yükselen tahvil faizlerinin hisse senetlerine baskı yaptığını vurguladı. Fed'in faiz indirimine rağmen, 10 yıl vadeli hazine tahvil faizinin 4,22'ye yükselmesi, iyileşen ekonomik verilerin ve banka politikalarının daha temkinli bir seyirde olacağını düşündürmekte. Kurumsal tarafta, General Motors'un üçüncü çeyrek sonuçlarının beklentileri aşması sonrası hisseleri yüzde 5'ten fazla değer kazanırken, artan jeopolitik riskler nedeniyle altın fiyatları da yükselişini sürdürerek ons başına 2.740 dolara yaklaştı.

Borsa İstanbul, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) kararı doğrultusunda Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) çerçevesinde dört hisseye bir ay boyunca kredili işlem yasağı getirdi. Deniz Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, Gezinomi Seyahat Turizm Ticaret, Kaplamin Ambalaj Sanayi ve Ticaret ile Söke Değirmencilik Sanayi ve Ticaret hisseleri, 23 Ekim 2024 tarihinden itibaren kredili işlemlere kapalı olacak. Ayrıca, DZGYO hissesi için emir paketi tedbiri uygulanacak; bu kapsamda piyasa emri girişleri kısıtlanacak ve emir iptalleri ile fiyat kötüleştirmeleri yasaklanacak. Hisse senetlerinde alınan önlemler, yatırımcıları korumayı amaçlıyor.

**İstanbul'da Tekelleşme Riski ve Yatırımcı Profili** **Piyasa Dinamikleri ve Yatırımcı Yapısı** İstanbul'da borsa, büyük yatırımcıların piyasa üzerindeki etkisi nedeniyle önemli bir tekel ve manipulasyon riski taşımaktadır. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, 1 milyon TL üzerinde portföye sahip yatırımcılar, toplam yatırımcı sayısının sadece %0,56'sını oluşturmasına rağmen, piyasa dinamiklerini önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu durum, Yatırım Uzmanı Sertaç Ekeke tarafından, büyük yatırımcıların piyasa manipülasyonu yapabileceği ve küçük yatırımcılar için risk oluşturduğu şeklinde yorumlanmaktadır. **Piyasa Değeri ve Yatırımcı Sayısı** 2024 itibarıyla borsa İstanbul’da toplam piyasa değeri 17,65 trilyon TL olarak kaydedilirken, işlem gören hisselerin, tahvillerin ve yatırım fonlarının toplam piyasa değeri 12,02 trilyon TL'yi bulmaktadır. Aktif yatırımcı sayısı ise 10,73 milyon kişiye ulaşmaktadır. Ancak, yatırımcı profilinde dikkate değer bir durum göze çarpmaktadır: Yatırımcıların büyük bir kısmı (her 4 kişiden 3'ü) portföyleri 50 bin liranın altında olan küçük yatırımcılardır. **Yatırımcı Davranışları** MKK verilerine göre, 1.000 TL'nin altındaki yatırımcılar toplam yatırımcıların %23,26'sını, 50.000 TL'nin altındaki yatırımcılar ise %72,37'sini oluşturmaktadır. Bu veriler, küçük yatırımcıların rantabıl fırsatları değerlendirmekte zorlandığını göstermektedir. Ayrıca, orta ölçekli yatırımcıların sayısında yaşanan düşüş, bu grubun borsa ile ilişkisini sorgulatmaktadır. **Piyasa Manipülasyonu İhtimali** Yatırım uzmanları, büyük yatırımcının az sayıda olmasına rağmen piyasa üzerindeki etkilerinin yüksek olduğunu vurgulamakta, bunun piyasa manipülasyonu ve tekelleşme ihtimalini artırabileceğini ifade etmektedir. İktisatçı Dr. Filiz Eryılmaz, borsa İstanbul'daki belirli kurumların işleme hacmindeki ağırlığının monopol yapıları oluşturabileceğini ve bunun küçük yatırımcılar için olumsuz sonuçlar doğurabileceğini belirtmiştir. **Yerli ve Yabancı Yatırımcılar Arasındaki Farklar** MKK’nın verilerine göre, yerli yatırımcı sayısı 7.124.990 gibi büyük bir rakama ulaşırken, yabancı yatırımcı sayısı sadece 29.843'tür. Yerli yatırımcılar toplam portföy büyüklüğünün %61,9'unu kontrol ederken, yabancılar bu oranın %38,1'ini elinde bulundurmaktadır. Yabancı yatırımcılar genellikle orta ve uzun vadede kazanç elde etmeye çalışırken, yerli yatırımcıların daha kısa vadeli hareketlerde bulunduğu görülmektedir. **Sonuç** Sonuç olarak, İstanbul borsasında küçük yatırımcıların büyük oyunculara karşı dezavantajlı konumda olduğu ve bu durumun piyasa dinamiklerini değiştirdiği anlaşılmaktadır. Yatırımcıların algısı, piyasa yapısı ve değişen dinamikler, Borsa İstanbul’un geleceği açısından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, piyasa derinliğinin artırılması ve küçük yatırımcıların korunmasına yönelik önlemler gereklidir.

Yılbaşından bu yana borsa yatırımcıları altın ve gümüşün yanı sıra hisse senetlerinde de yüksek kazançlar elde etti. Garanti Bankası, Türk Telekom ve Pegasus gibi hisseler %50'nin üzerinde artış göstererek dikkat çekti. Özellikle bankacılık ve havacılık sektörlerinde yaşanan bu yükselişler, yatırımcılar için önemli fırsatlar sundu. Gümüş %41.69, altın ise %31.92 değer kazanarak, güvenli liman olma özelliğini korudu. Bunun yanı sıra, Petkim'in Star Rafinerisi'nde yapılan bakım çalışmaları tamamlanırken, şirketin satış ve kâr hedefleri güçlü kalmaya devam ediyor. Ak Yatırım'ın, %50.08 yıllık bileşik faiz oranı ile bono ihraç etmesi de yatırımcılar için alternatif fırsatlar sunuyor. Yatırım fonları, özellikle FYD fonu ile hisse senedi piyasasında olumlu performans sergiliyor.