Borsa İstanbul, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) kararı doğrultusunda Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) çerçevesinde dört hisseye bir ay boyunca kredili işlem yasağı getirdi. Deniz Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, Gezinomi Seyahat Turizm Ticaret, Kaplamin Ambalaj Sanayi ve Ticaret ile Söke Değirmencilik Sanayi ve Ticaret hisseleri, 23 Ekim 2024 tarihinden itibaren kredili işlemlere kapalı olacak. Ayrıca, DZGYO hissesi için emir paketi tedbiri uygulanacak; bu kapsamda piyasa emri girişleri kısıtlanacak ve emir iptalleri ile fiyat kötüleştirmeleri yasaklanacak. Hisse senetlerinde alınan önlemler, yatırımcıları korumayı amaçlıyor.

**İstanbul'da Tekelleşme Riski ve Yatırımcı Profili** **Piyasa Dinamikleri ve Yatırımcı Yapısı** İstanbul'da borsa, büyük yatırımcıların piyasa üzerindeki etkisi nedeniyle önemli bir tekel ve manipulasyon riski taşımaktadır. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, 1 milyon TL üzerinde portföye sahip yatırımcılar, toplam yatırımcı sayısının sadece %0,56'sını oluşturmasına rağmen, piyasa dinamiklerini önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu durum, Yatırım Uzmanı Sertaç Ekeke tarafından, büyük yatırımcıların piyasa manipülasyonu yapabileceği ve küçük yatırımcılar için risk oluşturduğu şeklinde yorumlanmaktadır. **Piyasa Değeri ve Yatırımcı Sayısı** 2024 itibarıyla borsa İstanbul’da toplam piyasa değeri 17,65 trilyon TL olarak kaydedilirken, işlem gören hisselerin, tahvillerin ve yatırım fonlarının toplam piyasa değeri 12,02 trilyon TL'yi bulmaktadır. Aktif yatırımcı sayısı ise 10,73 milyon kişiye ulaşmaktadır. Ancak, yatırımcı profilinde dikkate değer bir durum göze çarpmaktadır: Yatırımcıların büyük bir kısmı (her 4 kişiden 3'ü) portföyleri 50 bin liranın altında olan küçük yatırımcılardır. **Yatırımcı Davranışları** MKK verilerine göre, 1.000 TL'nin altındaki yatırımcılar toplam yatırımcıların %23,26'sını, 50.000 TL'nin altındaki yatırımcılar ise %72,37'sini oluşturmaktadır. Bu veriler, küçük yatırımcıların rantabıl fırsatları değerlendirmekte zorlandığını göstermektedir. Ayrıca, orta ölçekli yatırımcıların sayısında yaşanan düşüş, bu grubun borsa ile ilişkisini sorgulatmaktadır. **Piyasa Manipülasyonu İhtimali** Yatırım uzmanları, büyük yatırımcının az sayıda olmasına rağmen piyasa üzerindeki etkilerinin yüksek olduğunu vurgulamakta, bunun piyasa manipülasyonu ve tekelleşme ihtimalini artırabileceğini ifade etmektedir. İktisatçı Dr. Filiz Eryılmaz, borsa İstanbul'daki belirli kurumların işleme hacmindeki ağırlığının monopol yapıları oluşturabileceğini ve bunun küçük yatırımcılar için olumsuz sonuçlar doğurabileceğini belirtmiştir. **Yerli ve Yabancı Yatırımcılar Arasındaki Farklar** MKK’nın verilerine göre, yerli yatırımcı sayısı 7.124.990 gibi büyük bir rakama ulaşırken, yabancı yatırımcı sayısı sadece 29.843'tür. Yerli yatırımcılar toplam portföy büyüklüğünün %61,9'unu kontrol ederken, yabancılar bu oranın %38,1'ini elinde bulundurmaktadır. Yabancı yatırımcılar genellikle orta ve uzun vadede kazanç elde etmeye çalışırken, yerli yatırımcıların daha kısa vadeli hareketlerde bulunduğu görülmektedir. **Sonuç** Sonuç olarak, İstanbul borsasında küçük yatırımcıların büyük oyunculara karşı dezavantajlı konumda olduğu ve bu durumun piyasa dinamiklerini değiştirdiği anlaşılmaktadır. Yatırımcıların algısı, piyasa yapısı ve değişen dinamikler, Borsa İstanbul’un geleceği açısından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, piyasa derinliğinin artırılması ve küçük yatırımcıların korunmasına yönelik önlemler gereklidir.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, 14-18 Ekim haftasını kayıpla tamamlayarak 8.793,61 puana geriledi. Bu süreçte en çok kazanan hisse senetleri arasında Tekfen Holding (TKFEN) yüzde 11,31, Borusan Yatırım (BRYAT) yüzde 10,53 ve Borusan Boru Sanayi (BRSAN) yüzde 9,63 değer kazandı. En fazla kaybedenler ise Akbank (AKBNK) yüzde 9,72, Şok Market (SOKM) yüzde 8,11 ve Anadolu Efes (AEFES) yüzde 7,40 ile dikkat çekti. Yatırım fonları ise ortalama yüzde 0,42 değer kazanırken, "Kıymetli Maden Fonları" en fazla yükselen fon olarak öne çıkıyor. Analistler, önümüzdeki hafta için kritik destek ve direnç seviyeleri belirlerken, piyasalardaki olumsuz seyir devam ediyor.

BIST 100, yatay açılışın ardından ilk işlemlerde hafif satıcılı bir seyir izleyerek 8.760 puan seviyesinde işlem görüyor. Geçen hafta %0,93 düşüşle 8.793,61 puanda kapanan endeks, bu hafta da zayıf bir başlangıç yaptı. İlk saatte en çok düşen sektörler belli olurken, bazı sektörler ise güne artıda başladı. Özellikle YEOTK ve diğer hisseler, güne yükselişle merhaba dedi. Yurt içi döviz piyasaları sabah saatlerinde dalgalı bir seyir izlerken, yurt dışı borsalarda Asya endeksleri pozitif, Avrupa borsaları ise hafif alıcılı bir görünüm sergiliyor. ABD ve Avrupa vadelileri ise düşüş eğiliminde.

Borsa İstanbul, son 3 ayda yüzde 21 oranında düşüş yaşayarak yatırımcılarını zor durumda bıraktı. Temmuz ayının son haftasından itibaren devam eden bu düşüş, makroekonomik iyileşmelere rağmen durdurulamadı. Yüksek jeopolitik riskler ve alternatif yatırım araçlarının cazibesi, yabancı yatırımcı çıkışları ve enflasyon gibi faktörler, endeksin toparlanmasını engelledi. 22 Temmuz’da 11.172 puanla tarihi rekor kıran Borsa İstanbul, 18 Ekim itibarıyla piyasa değerini 2,5 trilyon lira kadar kaybetti. Yatırımcı sayısı 1,5 milyon azalarak 7.1 milyona düştü. Analistler, borsa için sabır çağrısında bulunarak, düşüşlerin ardından bir toparlanma sürecinin mümkün olabileceğini belirtiyorlar.

BIST 100 endeksi, açılışta 4,70 puan ve yüzde 0,05 artışla 8.798,31 puana yükseldi. Bankacılık endeksi yüzde 0,16, holding endeksi ise yüzde 0,01 kazandı. Sektörler arasında bilişim yüzde 0,38 ile en çok kazandıran olurken, spor yüzde 0,65 ile en fazla kaybettiren oldu. Cuma günü borsa, yüzde 2,32 değer kaybederek 8.793,61 puandan kapandı. Küresel piyasalarda, ABD'nin "yumuşak iniş" yapma beklentileri ve Çin'in kredi faiz oranlarını düşürmesi olumlu bir görünüm sağladı. Bugün yurt içindeki veri gündemi sakinken, ABD'de öncü göstergeler takip edilecek. Teknik açıdan BIST 100 için 9.000 ve 9.200 seviyeleri direnç, 8.710 ve 8.650 puanları ise destek konumunda.