Borsa İstanbul’daki Yatırımcı Dinamikleri: Büyük ve Küçük Oyuncular Arasındaki Denge
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, Borsa İstanbul’da yatırımcı profilleri oldukça ilginç ve karmaşık bir tablo sergilemekte. Toplam yatırımcı sayısı 35,81 milyon olmasına rağmen, 1 milyon TL üzeri portföylere sahip olan yatırımcılar sadece %0,56’lık bir kesimi oluşturuyor. Ancak, bu küçük grup hastalıklı bir etkide bulunarak piyasa dinamiklerini belirlemede kritik bir rol üstleniyor.
Piyasa Manüplasyon Riskleri
Yatırım Uzmanı Sertaç Ekeke, büyük yatırımcıların piyasalardaki etkinliğinin, özellikle küçük yatırımcılar için büyük riskler taşıdığını belirtiyor. Küçük yatırımcılar, genellikle daha az bilgi ve deneyimle hareket ettiklerinden, bu büyük oyuncuların piyasa manipülasyonları karşısında savunmasız kalabiliyorlar.
İktisatçı Doç. Dr. Filiz Eryılmaz ise, piyasa hareketlerinin belli başlı kurumlar tarafından kontrol edilmesinin ‘endeks mühendisliği’ şeklinde sonuçlandığını söyleyerek bu durumun, küçük yatırımcılar için olumsuz etkiler doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Piyasa Verileri ve Değişimler
- Toplam Piyasa Değeri: 17,65 trilyon TL
- Hisse Senetleri Piyasa Değeri: 12,02 trilyon TL
- Aktif Yatırımcı Sayısı: 10,73 milyon kişi
- Yıllık Yatırımcı Sayısı Değişimi (Eylül 2023 – Ekim 2024): 266.274 kişi azalma
Bundan dolayı, Ekim 2024 itibarıyla portföy değeri ve yatırımcı sayısındaki düşüş eğilimleri dikkat çekiyor. Her 4 kişiden 3’ü, yatırımını 50 bin TL’nin altında tutuyor ve bu da piyasanın dengesizliğine işaret ediyor.
Büyük ve Küçük Yatırımcılar Arasındaki Duygu Farklılıkları
Yatırımcı davranışlarındaki farklılıklar, yabancı ve yerli yatırımcılar arasında önemli bir uçurum oluşturuyor. Yabancı yatırımcılar, genellikle uzun vadeli stratejiler izlerken, yerli yatırımcılar daha kısa vadeli hareketlere odaklanma eğilimindeler, bu da bilinçsiz panik satışlarına yol açabiliyor.
Yerli Yatırımcıların Durumu:
- Yerli yatırımcı sayısı: 7.124.990 kişi
- Yerli Portföy Büyüklüğü: 3,431 trilyon TL
Sonuç olarak, Borsa İstanbul’daki büyük yatırımcıların sınırlı sayısı ve etkilerinin büyüklüğü, piyasa manipülasyonu ve tekelleşme olasılıklarını beraberinde getiriyor. Küçük yatırımcıların bu süreçte korunması ve bilinçlendirilmesi, piyasanın sağlıklı bir şekilde işlemesi için kritik öneme sahip. Ekonominin genel sağlığı ve piyasanın derinleşmesi adına bu dengeyi sağlamak elzem görünüyor.
Yatırımcıların Risk Algısı: Küçük yatırımcılar, büyüklerin bıraktığı etkilerden ötürü başarısızlığa uğramamak adına daha iyi bir risk yönetimi ve strateji geliştirmeye yönelmelidir.